Za nami druga edycja Czarującej Majówki, wiosennego festiwalu wina i kultury w Tarcal. Ta młoda impreza ma swoje mocne strony.
Pierwsza z nich to komentowane degustacje. Sale miejscowego ośrodka kultury (Hat Puttonyos Borfalu) i hoteli pozwalają organizować je w komfortowych warunkach, z udziałem dużej publiczności, z czego organizatorzy chętnie korzystają. Gości festiwalu zaproszono w tym roku ponownie na spotkanie z winami tworzonymi przez kobiety (kobiecość i czary to motywy przewodnie festiwalu), a także z tokajskimi winami musującymi (między które zakradł się jeden Rizling znad Balatonu) oraz z winami z Tarcal.
Oryginalny, złożony z nieprzypadkowych wydarzeń był program kulturalny festiwalu. Obejmował on m.in. spotkanie z Oszkarem Maurerem, winiarzem z Szeremseg w Serbii oraz Szabolcsem Martonem, historykiem z Pécs badającym średniowieczne dzieje seremskich win. Były one wysoko cenione, także w Polsce, zanim kres ich świetności położyła inwazja turecka. Wówczas wielu tamtejszych winiarzy przeniosło się ponoć na północ i przyczyniło znacząco do zbudowania świetności Tokaju. Tarcal, to także nazwa wzgórza w Szeremseg.
W synagodze, rzadko dotychczas udostępnianej szerszej publiczności, rozmawiano o książce Jánosa Nyíri Madárország. Wydana pierwotnie w 1990 roku, w języku angielskim jako Battlefields and Playgrounds, uznana została przez “The Observer” za najważniejszą powieść napisaną przez osobę, która przeżyła holocaust. Jej akcja rozgrywa się, między innymi, w Tarcal. W spotkaniu uczestniczył znany historyk (i winiarz) dr Krisztián Ungváry autor książki o antysemityzmie w przedwojennych Węgrzech.
Mi z kolei przypadło w udziale omówienie znaczenia jakie wina węgierskie zdobyły w minionych stuleciach w Polsce. Wracałem do tego tematu także podczas wycieczki do tarcalskich winnic.
Spacer wśród winnic był ponownie jedną z największych atrakcji festiwalu. Była to długa, ponad dwugodzinna wyprawa z wieloma przystankami, degustacjami i opowieściami. Wyruszyliśmy na nią spod barokowego budynku strzegącego wejścia do piwnic należących kiedyś do Rakoczych a później Habsburgów. Dzisiaj jest on siedzibą instytutu badawczego wina i winorośli. W poniedziałkowy poranek można tam było zjeść na świeżym powietrzu śniadanie, wypić kawę, kupić regionalne produkty.
Organizatorzy majówki poświęcają bardzo dużo uwagi gościom z Polski. Przygotowano w naszym języku festiwalowe ulotki, tłumaczono na język polski najważniejsze wydarzenia, w tym degustacje komentowane, znaleziono w programie czas na historię polskich związków z Tokajem, zaproszono polski zespół muzyczny (Kraków Street Band), przy którego muzyce wieczorami pito i tańczono w winiarniach. Jednym z głównych partnerów festiwalu był Instytut Polski w Budapeszcie.
Wracając do win, trzeba powiedzieć, że spore wrażenie robi zaangażowanie z jakim pracuje się w Tokaju nad winami musującymi. W degustacji „szampanów” przedstawiono dziewięć win robionych wyłącznie metodą tradycyjną, różniących się kompozycją tworzących je odmian i długością fermentacji w butelce. Najlepsze wrażenie zrobiły na mnie Beres Tokaji Pezsgő 2013, Kikelet Pezsgő Brut Harslevelu 2013 i Patricius Pezsgő Brut Nature 2014.
Beres Pezsgő 2013 miało bardzo świeże owocowe usta z ładną kwasowością, raczej limonkową niż jabłkową. Było energiczne, intensywne, długie. Wino Patricius powstało z udziałem furmintu, harslevelu i żółtego muszkatu. To chyba udział tego ostatniego dostarczył winu nut korzennych. Wyraźne były też aromaty cytrusowe, z dominacją grapefruitów. Wino było przyjemnie cierpkie w zakończeniu, zawierało tylko 4 g/l cukrów. Zaskoczyło mnie Pezsgő z Kikelet, które zapamiętałem z ubiegłego roku jako bardzo kwasowe, z mocnym zielonym jabłkiem. Jego kwasowość była teraz szlachetniejsza i nieco słabsza a na podniebieniu czuć było wyraźne nuty dojrzałych owoców i miodu. Jest to pełne, intensywne, efektowne wino.
Degustacja młodych win z Tarcal przybliżyła charakter lessowego terroir, chociaż jak podkreślano, warstwy lessu w Tarcal są różnej grubości i korzenie winorośli często sięgają do znajdujących się pod nim skał (andezyt, piroksen i inne), co ma duży wpływ na wina.
András Kanczler z winiarni Basilicus powiedział, że chociaż tokaj nazywa się królem win, to ten z gleb lessowych należałoby raczej nazwać królową. Chyba nieprzypadkowo też na etykietach tarcalskich winiarni częściej niż gdzie indziej pojawiają się kwiaty. Wina z lessu są trochę lżejsze i łagodniejsze, bardziej miodowo-kwiatowe niż wina z gleb ciężkich, gliniastych. Do ich zalet można zaliczyć też elegancką, często stonowaną, cytrusową kwasowość. Dobrze się je pije. Sprzyja im obecna moda na lżejsze wina.
W degustacji win z Tarcal najciekawiej wypadły, moim zdaniem, Kikelet Hárslevelű Vati 2015 i Basilicus Furmint Mestervölgy 2015. Kikelet jest najbardziej znaną winiarnią z Tarcal a Basilicus należy do kilku innych zasługujących na uwagę. Winiarnia ta posiada 55 hektarów winnic, czyli około 10% wszystkich jakie znajdują się w Tarcal i spory już zestaw ciekawych win, zarówno wytrawnych jak i słodkich.
Degustacja zakończyła się przedpremierowym pokazem pierwszej edycji wina „Tarcal”, mającego promować miejscowe terroir. Powstało jako kupaż wytrawnych win z furmintu i hárslevelű z rocznika 2016, dostarczonych przez członków tarcalskiego stowarzyszenia winiarzy. Wino kupażowano zaledwie kilka dni przed festiwalem, nie było więc w pełni gotowe. Będzie chyba jeszcze filtrowane i do butelek trafi za około dwa miesiące. W wakacje będzie je można kupić w tarcalskich winiarniach. Moim zdaniem wypadło obiecująco, miało sporo owocu – gruszek, jabłek, owoców egzotycznych, dobrą, niezbyt mocną kwasowość.
Gorąco namawiam do odwiedzania Tarcal i poznawania tamtejszych win. Razem z Mad, Tállya i Erdőbénye (z Olaszliszka), Tarcal należy dziś do najciekawszych, najdynamiczniejszych ośrodków winiarskich w Tokaju.
