Stromy stok Király-hegy koło Mád jest najbardziej spektakularną winnicą w Tokaju. Garb Király zamyka od południa nieckę, w której obrębie leżą najsłynniejsze winnice pogórza tokajskiego. Od stuleci góra jest uważana za wyjątkowo dobrą lokalizację. Od zakupu działki u jej stóp rozpoczął budowę swojej posiadłości István Szepsy w 1991 roku a gdy niedawno rozmawialiśmy w Tokaju o cenach winnic podano nam ją jako przykład jednej z najdroższych.
Stok przecinają kamienne murki dzielące go na niewielkie tarasy. Dawniej był to typowy widok w okolicy ale po wojnie przemysłowa uprawa winnic koncentrowała się niżej a tarasy zostały porzucone i wiele takich miejsc dziczeje do dzisiaj. Kiedy więc patrzy się na tę stromą, wciętą głęboko w las winnicę wiadomo od razu, że jest to miejsce wyjątkowe.
Parcele pierwszej klasy w Mád, wg Antoniego (Antala) Szirmay, 1798
Monumentalnym stokiem jest także Hétszőlő (w Tokaju) ale betonowe alejki nadają jej charakter nowoczesnego gospodarstwa dużej skali. Stromy stok Király, nazywany Öreg Király, czyli Stary Król (lub Wysoki Król), jest archaiczny, wieje od niego historią. Nie jeżdżą po nim traktory, nie wchodzą tam nawet konie.
Nie wiem, czy można jednoznacznie scharakteryzować wina z tej dość rozległej winnicy o zmieniających się warunkach uprawy (wys. 160-320 m. n.p.m., nachylenie 5°-60°)? Niestety, nie piłem ich zbyt wielu, zwłaszcza wytrawnych. Zaletami Király są: południowa ekspozycja, mikroklimat, wulkaniczna, skalna gleba (zeolity, ryolity, trochę gliny). Powstają tu wina wielu czołowych producentów (Szepsy, Szent Tamás, Gizella, Balassabor, Erzsébet Pince, Alana, Gábor Orosz, Tokaj Classic, Füleky, Barta, Demetervin). Przypisuje się zazwyczaj tym winom szczególnie wyraźny, mineralny charakter. W świetle mojego skromnego doświadczenia są to nuty łagodne, w winach słodkich raczej pomagające zajaśnieć w pełni bogatym nutom owocowym niż otwierające w nich jakiś nowy wymiar.
Király na mapie katastralnej z 1867 r., ze zbiorów Istvána Szepsy, Fot. www.thehungarydish.com
W najwyższych partiach, aż do wysokości 320 m. n.p.m. winorośl uprawiają dwie rodziny: Demeter (Ervin z synem Endre, marka Demetervin) i Barta, które zagospodarowały ten teren w 2003 roku.
O Endre Demeterze kiedyś wspominałem i chętnie to jeszcze zrobię. Teraz jednak chciałbym parę słów poświęcić winiarni Barta. Posiada ona 10 hektarów ziemi w Oreg-Kiraly. Winnica uprawiana jest organicznie i w sporej części ręcznie, co jest wymuszone ukształtowaniem powierzchni.
Spotkaliśmy się w siedzibie winiarni, którą jest barokowy dwór przy Rakoczi utca 81 w Mád. Budynek powstał na przełomie XVI/XVII w. i należał miedzy innymi do Rakoczych. Rodzina Barta kupiła go w stanie mocno zdewastowanym i obecnie doprowadza go do porządku. Parter jest już gotów do przyjmowania gości. Jest tam miejsce na degustacje a nawet recitale, wystawy i warsztaty kulinarne. Na reprezentacyjnym niegdyś pierwszym piętrze straszą jeszcze odpadające tynki ale rozprowadzone są już najważniejsze instalacje.
Wino powstaje w oficynie, przez którą przechodzi się też do piwnicy. Oprowadzając nas po tym miejscu gospodarze (Károly Barta i Alex Takacs) dwa razy stają się szczególnie uroczyści. Najpierw, gdy mówią nam, że ich winiarzem jest Attila Homonna, „Wiemy, że jest bardzo wysoko ceniony w Polsce” a chwilę później prezentując niedawno nabytą beczkę słynnego austriackiego bednarza Stockingera, wykonaną z dębu sezonowanego przez pięć lat. Przed Homonną winnicą i beczkami opiekował się Gabor Orosz.
Repertuar winiarni koncentruje się na winach słodkich. Jest też wytrawny Furmint z 2011, złożone wino o dobrej równowadze. Mineralność pojawia się w nim spokojnie jako lekka matowość, jakby kredowa, wapienna. Kiedy napomknąłem coś o podobieństwie do białych burgundów, pan Barta nie wyglądał na urażonego.
Drugą grupę win stanowią niedrogie wina słodkie z furmintu (Egy Kis Édes Furmint 2011) lub z dominacją furmintu (Barta Birtokédes 2011) zawierające nieco ponad 70 g/l cukru, wina łagodne, nieco kompotowo-słodkie z nutami świeżych i kandyzowanych owoców tropikalnych. Oba wina są przyjemne choć jasne jest, że tworzenie najlepszych tanich win nie jest celem dla którego powstała Barta Pince.
Nieco bardziej skoncentrowane i złożone jest Cuvee (2008, 2011) o ciekawym składzie 60% sárga muskotály i 40% furmintu. Oba szczepy istnieją na równych prawach – aromatyczny lekki muszkat został wzmocniony furmintową kwasowością. Jest to przyjemne i ciekawe połączenie.
Najciekawszymi winami są słodkie Szamorodni 2008 i 6-puttonowe Aszu z 2008 roku. Pierwsze zawiera 125 g/l cukrów, ma jasną barwę i świeży aromat owoców brzoskwini i miodu. Drugie było jednym z trzech wspaniałych, bliskich ideału młodych 6-puttonowych Aszú, jakie piliśmy podczas tego wyjazdu (pozostałe dwa to Tokaj Nobilis 2008 i Kikelet 2007). Wino nie drażni beczką ani w nosie ani w ustach, jest lekko pikantne, soczyste, z cytrusami, mandarynką, świeżymi brzoskwiniami, kwiatami i kwasowością, która dodaje winu energii. Ma to spore znaczenie przy jego ogromnej koncentracji (alkohol 8,9 %, cukry 244 g/l, kwasy 8,9 g/l.)
Dotąd zdecydowanie preferowałem 6P Aszú minimum 7-8 letnie. Uważałem, ze wina te muszą dojrzewać kilka lat w butelce i nie podobała mi się tendencja wprowadzania na rynek czteroletnich, „mega owocowych” 6P Aszú. Nie przekonywały mnie nawet wina Dobogó, Balassabor, Gizella, Royal. Te trzy Aszú, które mnie teraz poruszyły też piłem już wcześniej. Nie wiem czemu ale dopiero tym razem byłem wobec nich bezbronny i chyba uległem przebiegunowaniu. 
Podczas tego samego wyjazdu degustowaliśmy z Pawłem Świerczkiem też Árvay 6P Aszú Padi-hegy 2008 (228 g/l cukrów 8 g/l kwasów), Tokajicum 6P Aszú 2007 (210 g/l cukrów) i Abraham 6P Aszú 2007 (247 g/l cukrów). Te wina są fascynująco bogate i złożone ale wciąż trochę beczkowe. Szukają jeszcze harmonii i proszą o parę lat spokoju.
Bywa więc różnie. W każdym razie, Aszú Barta pokazuje, że ta, będąca wciąż na początku drogi, winiarnia będzie w stanie ożywiać legendę Öreg Király.
- Obie winiarnie gospodoarujące w najwyższych partiach Király mają strony internetowe przetłumaczone na język polski! Barta, Demetervin
Öreg Király 6 marca 2003 r. Fot. Google Earth
Öreg Király 29 września 2003 r. Fot. Google Earth
Öreg Király 5 sierpnia 2010 r. Fot. Google Earth
